Skąd się biorą wady postawy?

Wady postawy ciała dotyczą  coraz to większej liczby dzieci oraz młodzież w wieku szkolnym. Związane głównie jest to z siedzącym trybem życia. Dzieci spędzają obecnie więcej czasu siedząc przed telewizorem, komórką, laptopem, zaniedbując w ten sposób aktywność fizyczną. Rodzice powinni od najwcześniejszych lat życia zarażać swoją pociechę radością  z chodzenia, biegania czy różnych dyscyplin sportu, ale też powinni  bacznie obserwować sylwetkę swojego dziecka. Alarmującymi objawami, które powinny zapalić czerwone światło są wszystkie skrzywienia w obrębie kręgosłupa i pleców: zbytnie wysuwanie głowy w przód, zaokrąglenie pleców z jednoczesnym ustawieniem barków do przodu i środka. Warto też przyjrzeć się barkom czy są na tym samym poziomie, i czy łopatki nie odstają do płaszczyzny pleców. Uwagę powinno się też skupić na kolanach i stopach w czasie kiedy dziecko stoi i jak się porusza.

Szybka reakcja

Gdy zauważymy którąś z powyższych wad, powinniśmy zwrócić się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, on może wystawić nam skierowanie do poradni wady postawy ciała. W przypadku wady postawy kwalifikującej się do rehabilitacji leczniczej narządu ruchu, skierowanie na zabiegi  w ramach umowy z NFZ w przypadku dzieci  wystawiają odpowiednio lekarze specjaliści dziecięcy.

Udając się ze skierowaniem do poradni warto już lekarza rodzinnego zapytać się gdzie można takie skierowanie zrealizować. Ważne jest w tym momencie rozeznanie się jak wygląda badanie fizykalne wykonywane przez lekarza specjalistę, jakie są jego specjalizacje, jakie dodatkowe szkolenia w ramach wad postawy on ukończył, i czy w badaniu wspomaga się  nowoczesną diagnostyka opartą na metodach komputerowych.

Rehabilitacja

Po badaniu fizykalnym i w zależności od tego jak duża wada powstała, zostaje ustalona forma w jaki sposób będą odbywały się zlecone zabiegi. Rehabilitacja może odbywać się na oddziale rehabilitacji w formie pobytu turnusowego, jako pobyt dzienny na oddziale, gdzie dziecko po odbytych zabiegach wraca do domu oraz w systemie ambulatoryjnym. Na tym poziomie też powinniśmy wcześniej poszukać informacji, gdzie można taką rehabilitację zrealizować. Ważne jest to czy w ramach usprawniania nasze dziecko będzie miało terapię indywidualną, bo każda wada postawy , pomimo że z nazwy brzmi tak samo jak u innego dziecka, to pamiętamy, iż  przyczyna powstania i schemat jej rozwoju  może przebiegać inaczej. Istotne również jest to, aby postępy usprawniania były cały czas monitorowane.

Metody neurorozwojowe

Obecnie najbardziej cenionymi metodami leczenia wad postawy ciała są metody neurorozwojowe, opierające się na indywidualnym podejściu do pacjenta. Należą do nich między innymi usprawnianie wg koncepcji FITS, PNF w skoliozach, metoda Lehnert-Schroth, a także metoda FED.  Wszystkie z nich są już dostępne w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Warunkiem sukcesu podjętej terapii wad postawy ciała jest zaangażowanie dziecka i rodziny w terapię i codzienne wykonywanie zaleconych ćwiczeń w domu. Proces leczenia skolioz i innych wad postawy jest bardzo długi i wymaga zarówno od zespołu medycznego, jak i samego pacjenta systematyczności.

Koncepcja FITS

Założenia koncepcji FITS, czyli Funkcjonalnej Indywidualnej Terapii Skolioz, to uświadomienie dziecku istniejącej deformacji kręgosłupa i tułowia oraz wskazanie kierunku korekcji skoliozy, relaksacja struktur mięśniowo-powięziowych ograniczających trójpłaszczyznowy ruch korekcyjny. Do podstaw należy także nauka prawidłowego obciążania stóp w celu poprawy ustawienia miednicy i równomiernego obciążania kończyn dolnych, wzmocnienie siły mięśni dna miednicy oraz krótkich rotatorów kręgosłupa w celu poprawy stabilizacji dolnego tułowia oraz torowanie prawidłowego, trójpłaszczyznowego, oddechu korekcyjnego w pozycjach fizjologicznych. Terapia ma za zadnie wskazać prawidłowe wzorce korygujące skoliozę oraz wszelkie deformacje tułowia związane ze skrzywieniem i nauczyć prawidłowego obciążania pośladków w siadzie,  prawidłowego chodu i czynności dnia codziennego.

Terapia PNF

Terapia PNF jest bezbolesna i funkcjonalna, co oznaczy zgodna z potrzebami ruchowymi zgłaszanymi przez dziecko i wzorowana na naturalnych ruchach zdrowego człowieka. Terapeuta na podstawie analizy skrzywienia (jednołukowa lub dwułukowa skolioza) wybiera odpowiednie wzorce ruchowe, aby uzyskać korekcję kręgosłupa w trzech płaszczyznach. Jest ona prowadzona w wielu pozycjach wyjściowych i z wykorzystaniem np. taśm, piłek, co ma na celu utrwalenie osiągniętej korekcji i przygotowanie dziecka do wykonywania codziennych aktywności przy optymalnie skorygowanym kręgosłupie.

Metoda Lehnert-Schroth

Metoda Lehnert-Schroth jest to ortopedyczno-oddechowy system polegający na stosowaniu ćwiczeń w trzech płaszczyznach: czołowej, strzałkowej i poprzecznej. W korekcji  skolioz wykonuje się ćwiczenia asymetryczne, a w korekcji odchyleń w płaszczyźnie strzałkowej kifoza, lordoza – symetryczne. Ćwiczenia powinny być robione systematycznie i z dużą intensywnością. W metodzie wyróżnia się następujące ćwiczenia wentylacyjne, mobilizacyjne, kształtujące, rozciągające-siłowe  i elongacyjne w zwisach.

Metoda FED

Metoda FED jest kompletną metodą leczenia skrzywienia kręgosłupa. Jest trudniej dostępna, ale bardzo skuteczna. Każdy zabieg trwa 90 minut i składa się z trzech etapów. Pierwszy to przygotowanie mięśni przez elektrostymulację lub rozgrzanie. W drugim etapie pacjent zostaje podwieszony w maszynie w specjalnej kamizelce, dzięki czemu uzyskuje się redukcję ok. 80% ciężaru ciała i wydłużenie kręgosłupa. Ostatnim etapem jest 30 minut ćwiczeń ogólnorozwojowych mających na celu utrzymać postawę i utrwalić korekcję osiągniętą za pomocą aparatu FED. Wszystkie ćwiczenia są indywidualnie dobierane dla każdego pacjenta.