Dlaczego jelita są tak ważne? Zachęcamy do przeczytania tekstu autorstwa lek. med. Kamili Kaliszczak współpracującej z ośrodkiem Villa Carpatia.
Już za czasów Hipokratesa podejrzewano, że w jelitach mogą zaczynać się choroby wpływające na funkcjonowanie całego organizmu. Tak też jest z alergiami pokarmowymi.
Nadwrażliwość, czy nietolerancja pokarmowa jest to
obiektywnie potwierdzone i regularnie powtarzalne występowanie objawów
wywołanych przez spożycie określonego pokarmu, bądź jego składnika w dawce
tolerowanej przez zdrowe osoby.
Podział kliniczny obejmuje alergię pokarmową:
- IgE – zależną (u osób z predyspozycją genetyczną wytwarzających specyficzne przeciwciała IgE przeciwko naturalnym cząsteczkom w pożywieniu)
- IgE niezależną oraz niealergiczną nadwrażliwość pokarmową (na substancje i składniki typu dodatki spożywcze lub wrodzone zaburzenia metaboliczne – np. niedobory poszczególnych enzymów).
Wspólną cechą chorób autoimmunologicznych i alergii jest fakt wywoływania ich przez nadaktywność układu odpornościowego. Jedną z teorii dotyczących przyczyny takiego stanu rzeczy, jest zbytnia sterylizacja naszego otoczenia, czyli mówiąc w uproszczeniu przesadna dbałość o oczyszczanie naszego otoczenia, co skutkuje zbytnią wrażliwością organizmu na obiektywnie niegroźne substancje, jak pyłki traw, czy gluten. Druga teoria obejmuje proces trawienia w jelicie cienkim, kiedy potencjalnie neutralne mikrocząstki pokarmowe, zwłaszcza białkowe trafią w otoczce tłuszczowej do układu limfatycznego wywołując ostrą odpowiedź immunologiczną.
Najczęściej uczulającymi pokarmami są mleko krowie, białko
jaja kurzego, orzeszki ziemne, ryby (szczególnie wędzone), skorupiaki, orzechy (laskowe),
winogrona, sery pleśniowe, ostre przyprawy, wieprzowina, cytrusy.
Diagnostyka alergii pokarmowych
Ustalenie właściwego rozpoznania alergii bywa trudne. Należy
dokładnie zebrać wywiad rodzinny (występowanie atopii u najbliższych krewnych),
zaobserwować związek przyczynowo – skutkowy ze spożywanym pokarmem
(powtarzające się dolegliwości po spożyciu danego produktu), zanalizować wyniki
testów skórnych i przeciwciał w surowicy krwi (IgE całkowitych i alergenowo
swoistych). W diagnostyce można również skorzystać z badania histologicznego
wycinków błony śluzowej przewodu pokarmowego, próby eliminacji lub prowokacji.
Dieta eliminacyjna
Czasami pacjenci, którzy sami zastosowali dietę
eliminacyjną, polegającą na wykluczeniu niektórych pokarmów z diety, obserwują
u siebie mniej symptomów sugerujących występowanie alergii pokarmowej. Zawsze
należy je jednak potwierdzić poprzez wyniki badań w gabinecie lekarskim.
Wyeliminowanie szkodliwego pokarmu z diety dla celów diagnostycznych powinno
trwać od 1 do 4 tygodni.
Bakterie jelitowe i ich znaczenie
Nie możemy również zapominać o zachowaniu równowagi flory
bakteryjnej w naszych jelitach. Bakterie jelitowe często odgrywają istotną rolę
w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego przy wpływaniu na aktywację
lub przebieg reakcji alergicznych. Przywrócenie prawidłowego układu mikroflory
jelitowej u wielu pacjentów prowadzi do znacznego złagodzenia lub nawet
ustąpienia reakcji alergicznych, jak również do zahamowania procesów zapalnych
jelit.
Objawy nadwrażliwości pokarmowej
Dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego:
- bóle brzucha
- wymioty
- świąd i obrzęk błony śluzowej jamy ustnej
- dyspepsja
- wzdęcia
- zburzenia wypróżniania
- objawy choroby refluksowej
- wczesne uczucie sytości
- biegunki
- utrata masy ciała
Można również obserwować symptomy z innych układów organizmu:
- skóry (pokrzywka, atopowe zapalenie skóry, obrzęk naczynioruchowy)
- układu oddechowego (astma, duszność, alergiczny nieżyt nosa)
- narządu wzroku (alergiczne zapalenie spojówek)
- w skrajnych przypadkach ze strony układu krążenia (wstrząs anafilaktyczny zagrażający życiu)
Reasumując, stan jelit ma znaczący wpływ na pobudzanie
układu odpornościowego, a u pacjentów alergicznych mikroflora jest z reguły
silnie zaburzona. Istnieją również doniesienia wskazujące, że histamina
produkowana przez komórki tuczne w naszym organizmie odpowiada za wiele objawów
alergii. Histaminę zawierają też niektóre produkty spożywcze, stąd niektórzy po
spożyciu np. kapusty kiszonej czy czerwonego wina mogą mieć dolegliwości o
typie alergii.
