Czym jest insulinooporność?
Insulinooporność charakteryzuje się obniżoną wrażliwością tkanek na działanie insuliny. Przy insulinooporności tkanki naszego organizmu nieprawidłowo reagują na wydzielaną insulinę, co przyczynia się do tego, że glukoza nie jest w prawidłowy sposób metabolizowana i jej stężenie w surowicy krwi nie zmniejsza się. Oporność tkanek na insulinę powoduje, że większe ilości glukozy znajdują się we krwi, co może przyczynić się do rozwoju cukrzycy typu 2, niealkoholowego stłuszczenia wątroby, nadciśnienia tętniczego, czy chorób neurologicznych. Do głównych przyczyn insulinooporności zalicza się nadwagę oraz otyłość, ponieważ tkanka tłuszczowa zmniejszają wrażliwość insulinową tkanek. Dodatkowo przyczyną obniżenia wrażliwości tkanek na insulinę może być: nadużywanie alkoholu, przewlekły stres, palenie papierosów, brak aktywności fizycznej, stany zapalny w organizmie oraz niektóre leki. Insulinooporność często jest powiązana z występującą niedoczynnością i nadczynnością tarczycy oraz z zespołem policystycznych jajników.
Charakterystyczne objawy insulinopodobności
Do głównych objawów zaliczyć można:
- senność, zwłaszcza po spożytych posiłkach
- nadwaga (nadmiar tkanki tłuszczowej, szczególnie w obrębie brzucha)
- uczucie zmęczenia,
- zaburzenia koncentracji,
- ciemne rogowacenie skóry (brązowy kolor skóry w okolicy karku, kolan, łokci, pod pachami)
- wzmożony apetyt
- obniżony nastrój
Diagnostyka insulinooporności
Jeśli występują u nas objawy, świadczące o insulinooporności warto wykonać odpowiednią diagnostykę pod tym kątem. Insulinooporność możemy potwierdzić lub wykluczyć poprzez wykonanie badania krwi, a dokładnie dwóch parametrów:
- Glukoza na czczo (wynik nie powinien wynosić więcej niż 99 mg/dl)
- Insulina na czczo (wynik nie powinien wynosić więcej niż 10 mIU/l)
Następnie z tych dwóch parametrów obliczamy współczynnik HOMA- IR i jeśli wynik wynosi więcej niż 2, to wtedy można stwierdzić insulinooporność. Na intrenecie są dostępne kalkulatory do obliczania tego wskaźnika samodzielnie w domu.
Dieta w insulinooporności
Insulinooporność wymaga odpowiednich zmian w sposobie żywienia. Kluczowa dla wrażliwości na insulinę jest otyłość brzuszna, a więc odpowiedni model żywienia powinien mieć na celu obniżenie nadmiernej masy ciała. Dodatkowo ważne, aby dieta charakteryzowała się niskim indeksem oraz ładunkiem glikemicznym, ponieważ dzięki temu nie występują skoki glukozy we krwi, a co za tym idzie, również insuliny. Dieta powinna być przeciwzapalna, ponieważ insulinooporności towarzyszy często przewlekły stan zapalny. Powinno się wyeliminować produkty o potencjale prozapalnym, a więc produkty bogate w tłuszcze trans, żywność przetworzoną oraz cukry proste. Dieta powinna zawierać wysoką ilość błonnika, który zmniejsza gwałtowne wchłanianie glukozy do krwi, a tym samym prowadzi do zmniejszenia tempa wydzielania insuliny po czym nie występuje uczucie senności po spożytym posiłku. Dodatkowo błonnik pokarmowy w przewodzie pokarmowym powoduje zwiększenie objętości pożywienia bez podwyższania wartości energetycznej pokarmu i dzięki temu daje dłuższe uczucie sytości i chroni przed podjadaniem, co jest bardzo pomocne przy redukowaniu masy ciała. Dodatkowo oprócz o odpowiedniej diety warto rozważyć suplementację składników, które poprawiają wrażliwość tkanek na insulinę. Należą do nich m.in. inozytol, berberyna, morwa biała oraz chrom. Dodatkowo niedobór magnezu oraz witaminy D3 w diecie wpływa negatywnie na wrażliwość tkanek na insulinę, dlatego należy dbać o odpowiednie stężenie tych składników.
Autor: dietetyk Zofia Cieśla