Krioterapia jest rodzajem terapii, która polega na leczeniu pacjenta przy wykorzystywaniu niskich temperatur, dochodzących nawet do –160 ºC . Leczenie zimnem ma wiele właściwości: likwiduje obrzęki, wzmacnia mięśnie i kości, wspomaga regenerację tkanek, działa przeciwbólowo, przyspiesza złuszczanie się naskórka, poprawia ukrwienie skóry, wspomaga wydzielanie endorfin.
Ekstremalnie niskie temperatury przyczyniają się do reakcji obronnej organizmu. Początkowo nasze naczynia krwionośne kurczą się, zaś przepływ krwi i przemiana materii spowalniają się. Następnie obrona organizmu przybiera formę gwałtownego rozszerzenia się naczyń krwionośnych i zwiększenia przepływu krwi. W ten sposób do komórek ciała dociera znacznie więcej tlenu, substancji przeciwzapalnych i składników odżywczych niż normalnie. W rezultacie zmniejsza się stan zapalny i związany z nim ból, zaś uszkodzone tkanki szybciej się regenerują. Nasze mięśnie rozluźniają się, przemiana materii przyspiesza, a układ odpornościowy pracuje na najwyższych obrotach.
Wyróżnić można:
- krioterapię miejscową – gdy dolegliwość dotyczy niewielkiej, określonej części ciała
- krioterapię ogólną – polega na poddaniu całego organizmu pod działanie bardzo niskiej temperatury (do -160ºC) w kriokomorze na czas kilku (średnio 3) minut.
Krioterapia miejscowa polega na przyłożeniu za pomocą specjalnego aplikatora do miejsca zmienionego chorobowo bardzo niskiej temperatury nawet -140ºC. Krioterapię miejscową należy wykonać w kilku cyklach. Powoduje ona zamarzanie zawartości komórek, pęknięcia błon biologicznych, destrukcję chorej tkanki i przekrwienia głębokiego okolicy poddanej zabiegowi. Krioterapia miejscowa działa przeciwbólowo i przekrwiennie. Krioterapię miejscową z wykorzystaniem dwutlenku węgla wykonuje się przez 1-3 minuty. W przypadku stosowania par ciekłego azotu zabieg trwa od 30 sekund do 3 minut. Jeśli zabiegowi poddawane jest podczas tego samego turnusu kilka miejsc na ciele pacjenta, łączny czas ekspozycji na zimno nie powinien przekroczyć 12 minut. Zabiegi wykonuje się raz dziennie przez 5-15 dni. Istnieje możliwość wykonywania krioterapii miejscowej do 3 razy dziennie, należy jednak pamiętać, że przerwa pomiędzy poszczególnymi zabiegami powinna wynosić co najmniej 3-4 godziny.
Zabieg krioterapii ogólnej odbywa się w specjalnej kriokomorze i trwa od 1 do 3 minut. Przed wejściem do kriokomory pacjent powinien się odpowiednio przygotować. Najpierw należy włożyć odpowiedni strój wykonany z naturalnej wełny lub bawełny. W przypadku kobiet składa się on z koszulki, spodenek, opaski na głowę i uszy lub też nauszników, rękawiczek, długich skarpetek, maseczki chirurgicznej oraz drewnianych chodaków. Przed zabiegiem należy zdjąć biżuterię, zegarek, soczewki oraz okulary. Przed wejściem do komory pacjent powinien także dokładnie wytrzeć całe ciało, szczególnie w miejscach najbardziej narażonych na pocenie się. W dniu zabiegu nie powinno się używać balsamów oraz kremów nawilżających. Po zabiegu w kriokomorze prowadzone są ćwiczenia fizyczne w dobranych programach, z uwzględnieniem rodzaju dolegliwości, możliwości wysiłkowych i ruchowych, ogólnego stanu zdrowia.
Wskazania do krioterapii:
- świeże urazy ( stłuczenia, skręcenia, zwichnięcia, naderwania mięśni, uszkodzenia ścięgien, uszkodzenia więzadeł),
- przeciążeniowe odczyny zapalne stawów, ścięgien i mięśni,
- choroby zwyrodnieniowe stawów,
- wszystkie choroby reumatoidalne i reumatyczne narządów ruchu,
- zmiany zapalne stawów o podłożu metabolicznym – dna (skaza moczanowa),
- stwardnienie rozsiane,
- profilaktyka osteoporozy,
- niedowłady i przykurcze spastyczne kończyn w przebiegu porażenia połowicznego,
- cellulitis,
- depresje,
- odnowa biologiczna i odchudzanie,
- łuszczycowe zapalenie stawów.
Przeciwwskazania w krioterapii:
- nieleczone nadciśnienie tętnicze,
- stany nadwrażliwości na zimno,
- zespół Sudecka,
- zespół Reynauda,
- zmiany skórne,
- nadmierna labilność emocjonalna wyrażająca się potliwością skóry,
- stany wyniszczenia i osłabienia,
- niewydolność krążeniowa,
- wady serca,
- choroba wieńcowa,
- zaawansowana miażdżyca,
- odmroziny,
- niedoczynność tarczycy,
- choroby krwi,
- obecność miejscowych odmrożenia,
- choroba nowotworowa,
- ropne schorzenia skóry,
- względnie wiek powyżej 65 lat.
autorka: mgr Małgorzata Bzdyra, fizjoterapeuta Ośrodka Wczasów Zdrowotnych Villa Carpatia