Dieta charakteryzująca się produktami o niskim indeksie glikemicznym sprawdzi się nie tylko dla osób z insulinoopornością czy cukrzycą, ale również dla osób zdrowych. Celem tej diety jest przede wszystkim spowolnienie wchłaniania węglowodanów z pożywienia, dzięki czemu nie występuje gwałtowny skok oraz spadek glukozy we krwi. Dieta ta również niesie wiele innych korzyści.
Na początku krótkie wyjaśnienie lub dla niektórych przypomnienie czym jest indeks glikemiczny.
Indeks glikemiczny jest to wskaźnik, który opisuje jak wzrośnie poziom cukru we krwi po 2 godzinach od spożycia danego produktu zawierającego 50 g węglowodanów przyswajalnych. Przyjmuje się, że wartość indeksu glikemicznego dla 50 g węglowodanów w postaci czystej glukozy wynosi 100. Wprowadzony został podział na niski, średni i wysoki indeks glikemiczny. Przyjęto, że produkty, których IG wynosi nie więcej niż 55 uważa się za produkty o niskim IG. Wartości 56-69 przypisane są dla produktów o średnim indeksie glikemicznym, a równe lub większe niż 70 dla produktów o wysokim IG. Jednakże wartości indeksu glikemicznego nie są stałe, wpływają na nie różne czynniki, które zostały wymienione poniżej.
Czynniki wpływające na indeks glikemiczny
- Stopień rozdrobnienia – produkty zmielone są szybciej i łatwiej trawione, przez co mają wyższy IG
- Obróbka termiczna i czas trwania- produkty o tej samej ilości węglowodanów spożyte na surowo mają niższy indeks glikemiczny niż po ugotowaniu np. rozgotowany makaron ma wyższy IG niż al dente
- Stopień dojrzałości owoców – im bardziej dojrzały owoc tym wyższy IG,
- Obecność błonnika pokarmowego – im jest go więcej, tym poziom glukozy rośnie wolniej, np. biały makaron ma wyższy IG niż razowy ( szczególnie frakcja błonnika rozpuszczalnego – dobrym źródłem są między innymi owies, jęczmień czy nasiona roślin strączkowych)
- Zawartość tłuszczu- ten makroskładnik spowalnia opróżnianie żołądka oraz szybkość trawienia pokarmu w jelicie cienkim, dlatego posiłki z dodatkiem tłuszczy mają niższy indeks glikemiczny
Dieta o niskim IG ma niezwykle istotne znaczenia dla osób ze zdiagnozowaną insulinoopornością i cukrzycą, ale dieta ta również zalecana jest osobom zdrowym w celu obniżenia ryzyka wystąpienia tych chorób w przyszłości. Dieta o niskim IG wpływa na dłuższe uczucie sytości po posiłku, dzięki czemu łatwiej utrzymać prawidłową masę ciała lub ją zredukować, jeśli jest taka potrzeba. W badaniach epidemiologicznych wykazano , że wartość IG diety zwłaszcza u kobiet wpływa wprost proporcjonalnie do BMI, obwodu talii i masy tkanki tłuszczowej. Dieta z niskim IG u osób z nadmierną masą ciała oprócz zmniejszenia odpowiedzi glikemicznej i insulinowej wpływała na redukcję tkanki tłuszczowej. Brak nagłego spadku glukozy nie będzie również powodowało senności po posiłku. Dieta ta charakteryzuje się wysoka zawartością warzyw oraz produktów pełnoziarnistych, które obfituje w witaminy oraz błonnik pokarmowy, który korzystnie wpływa na nasze zdrowie. Błonnik m.in reguluje stężenie glukozy, poprawia skład mikroflory bakteryjnej, wspomaga prawidłową perystaltykę jelit oraz wpływa na dłuższe uczucie sytości.
Jak odpowiednio komponować posiłki uwzględniając indeks glikemiczny?
Poniżej kilka wskazówek:
- W diecie tej przed wszystkim powinno się ograniczyć spożycie pokarmów, które są bogate w cukry proste: soki owocowe, słodycze, miód i cukier w różnej postaci.
- Jeśli nie ma przeciwwskazań, warto zadbać o to, aby spożywać warzywa i owoce na surowo.
- Ważne, aby produkty takie jak makaron, ryż gotowane były al dente.
- Produkty z pszennej mąki powinno zastąpić produktami pełnoziarnistymi.
- Produkty węglowodanowe zawsze należy łączyć z produktami białkowymi i źródłem tłuszczu. Na przykład do owocowych koktajli można dodać błonnik, nasiona lnu, słonecznika czy orzechy włoskie.
- Do surówek warto dodawać dobrej jakości tłuszcze na surowo takie jak: olej lniany czy oliwa z oliwek
Jeśli będziemy stosować się do podanych wskazówek wartości indeksu glikemicznego będą niższe i łatwiej nam będzie utrzymać prawidłową glikemię poposiłkową i sekrecję insuliny.
Autor: dietetyk Zofia Łuksik