Złamanie to przerwanie ciągłości kości. Można je podzielić na złamania zupełne – jeśli
kość została przerwana w całym obwodzie, na złamania częściowe (tzw. złamanie zielonej
gałązki) i złamania wieloodłamowe – jeśli nastąpiło przerwanie kości dzielące ją na więcej
niż dwa fragmenty. Inne rodzaje złamań wyróżnia się na podstawie uszkodzenia skóry. Jeśli jej struktura nie została naruszona, mówimy o złamaniu zamkniętym, kiedy złamana kość przerywa skórę to jest to złamanie otwarte, natomiast jeśli fragmenty kości po złamaniu są wgniecione w siebie, mówimy o złamaniu zaklinowanym.
Najczęstszym objawem złamania jest ból, obrzęk w miejscu złamania, utrata możliwości
wykonywania ruchów kończyną. Czasami pocieszamy się, że to tylko stłuczenie lub
nadwyrężenie np. w przypadku złamań zamkniętych. Jeśli jednak nie możemy ruszyć ręką,
zauważamy jej sinienie i szybko powstającą opuchliznę to powinno skłonić do szukania
natychmiastowej pomocy lekarza. Jest to niezbędne zwłaszcza w przypadku odczuwania
mrowienia i drętwienia w kończynie oraz zaniku tętna poniżej złamania. Na złamanie
wskazywać może też nienaturalny kształt kończyny, również jej długość (skrócenie) lub
widoczne wybrzuszenie.
Złamania w obrębie kończyn mogą przyjmować wiele postaci, jednakże schemat
postępowania leczniczego jest zazwyczaj podobny i obejmuje nastawienie, unieruchomienie w ustawieniu czynnościowym oraz ćwiczenia nie uszkodzonych stawów. Dodatkowymi środkami wspomagającymi leczenie są antybiotyki i leki przeciwzakrzepowe. Zrośnięta kończyna po usunięciu gipsu jeszcze nie jest całkowicie wyleczona. Pod wpływem długotrwałego unieruchomienia jest osłabiona, ma większą podatność na kolejne uszkodzenia, pojawiają się przykurcze stawowe, zaniki mięśniowe, kończyna jest dużo lżejsza niż zdrowa, wymaga rehabilitacji i ćwiczeń. Często zdarza się, że skutki złamania odczuwalne są jeszcze wiele lat po wyleczeniu.
Rehabilitacja jest konieczna w celu przywrócenia funkcji sprzed urazu i poprawy
sprawności kończyny. Obejmuje ona :
- we wczesnym okresie pooperacyjnym działanie przeciwbólowe, przeciwobrzękowe.
Zalecane jest jak najszybsze stosowanie pola magnetycznego (na gips, z zespalającymi odłamy kostne drutami) aby przyspieszyć i stymulować zrost kości. - wdrożenie jeszcze w trakcie stosowania opatrunku ćwiczeń odsłoniętych części kończyny
- fizykoterapię: stosowanie wcześniej wspomnianego pola magnetycznego, jak i innych zabiegów o działaniu regenerującym i pobudzającym zrost kości (laseroterapia, ultradźwięki, galwanizacja), krioterapii w celu zmniejszenia bólu i obrzęku, nagrzewania lampą Sollux by poprawić krążenie, odżywić tkanki oraz rozluźnić je, elektrostymulacji osłabionych mięśni
- masaż poprzeczny w celu przyspieszenia przebudowy tkanek, rozluźnienia i poprawy odżywienia
- ćwiczenia lecznicze: delikatne ćwiczenia bierne, rozciągające przykurczone tkanki miękkie, ćwiczenia izometryczne i oporowe wzmacniające mięśnie,
- terapię manualną, która obejmuje techniki mobilizacji lub manipulacji mogące odblokować staw i przywrócić mu fizjologiczną biomechanikę. Po zastosowaniu odpowiedniej techniki dochodzi do zmniejszenia bólu, ustąpienia procesu zapalnego oraz poprawy ruchomości stawu,
- Kinesiotaping, czyli oklejanie stawu specjalnymi plastrami o elastycznej strukturze, która umożliwia przepływ powietrza, rozciąga się tylko na długość i nie ogranicza ruchów. Plastry w odpowiedniej aplikacji mają działanie sensoryczne, odciążające oraz stabilizujące,
- W razie uszkodzenia nerwów – neuromobilizację, czyli napinanie i rozciąganie tkanek nerwowych w celu poprawy elastyczności, usprawnienia mechanizmów naprawczych i regeneracyjnych. Technika pozwala na natychmiastową poprawę funkcji podrażnionych tkanek nerwowych.
autorka: mgr Małgorzata Bzdyra, fizjoterapeuta w Ośrodku Wczasów Zdrowotnych Villa Carpatia